Dopasowanie wina do potrawy wcale nie jest łatwe - stworzenie harmonijnej kompozycji jest wręcz sztuką. Tym trudniejszą, iż obecnie mamy do wyboru ogromny wachlarz win
i jeszcze więcej różnych dań. Ambasador win z portugalskiego regionu Tejo pomaga poznać podstawowe reguły łączenia wina z potrawami.

Zabawa w restaurację czy wielogodzinne prośby o zjedzenie chociaż plasterka ogórka? Sposobów na przekonanie dziecka do jedzenia warzyw i owoców jest wiele. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca spożywanie ich codziennie w 5 porcjach . W przypadku wyjątkowych niejadków wydaje się to być nieosiągalne. Jednak należy pamiętać, że jedną z pięciu porcji warzyw i owoców z powodzeniem mogą zastąpić soki i musy. Są lubiane przez dzieci ze względu na smak i formę podania.

I. Cel kontroli

W I kwartale 2015 r. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadziła
kontrole w zakresie jakości handlowej m.in.:
- serów (podpuszczkowych, pleśniowych, kozich, owczych, topionych), serków smakowych
(homogenizowanych, do smarowania itp.), mlecznych napojów fermentowanych, tłuszczów
mlecznych,
- musztardy,
- chrzanu,
- majonezów i sosów majonezowych,
- napojów spirytusowych (w tym przede wszystkim wódki i likierów),
- owoców cytrusowych, kiwi, winogron, grejpfrutów, awokado, ananasów, mango oraz papryki
i sałaty.
Ponadto w zakresie znakowania kontrolą objęto analogi przetworów mlecznych.
Kontrolę jakości handlowej musztardy przeprowadzono po raz pierwszy.
Przeprowadzone kontrole miały na celu sprawdzenie, czy artykuły rolno-spożywcze spełniały
wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz
dodatkowe wymagania zadeklarowane przez producenta. W trakcie kontroli sprawdzono trzy
podstawowe elementy jakości handlowej, tj. cechy organoleptyczne (m.in. smak i zapach, barwę,
konsystencję), parametry fizykochemiczne (m.in. kwasowość, obecność mleka krowiego
w przetworach mlecznych kozich, oznaczenie zawartości tłuszczu, wody, alkoholu, cukrów, soli)
oraz znakowanie produktów żywnościowych. W przypadku przetworów mlecznych zbadano
również mikroflorę charakterystyczną.
II. Zakres kontroli
Kontrole przeprowadzono w 320 podmiotach, w tym u:
- 151 podmiotów zajmujących się obrotem świeżymi owocami i warzywami,
- 96 producentów przetworów mlecznych i ich analogów,
- 43 producentów chrzanu, musztardy, majonezów i sosów majonezowych,
- 30 producentów napojów spirytusowych.
Kontrolą objęto w zakresie:
1. cech organoleptycznych – 481 partii produktów, w tym:
- 366 partii przetworów mlecznych,
- 40 partii musztardy,
- 40 partii majonezów i sosów majonezowych,
- 35 partii chrzanu,
2. parametrów fizykochemicznych – 559 partii produktów, w tym:
- 367 partii przetworów mlecznych,
- 77 partii napojów spirytusowych,
- 40 partii musztardy,
- 40 partii majonezów i sosów majonezowych,
- 35 partii chrzanu,
3. znakowania – 2 127 partii produktów, w tym:
- 1 516 partii świeżych owoców i warzyw,
- 378 partii przetworów mlecznych,
- 97 partii napojów spirytusowych,
- 41 partii musztardy,
- 41 partii majonezów i sosów majonezowych,
- 35 partii chrzanu,
- 19 partii analogów przetworów mlecznych,
4. cech mikrobiologicznych – 81 partii przetworów mlecznych.
Ponadto w toku kontroli świeżych owoców i warzyw sprawdzono również ich jakość handlową
w zakresie pozostałych wymagań określonych w normach (tj. wymagań minimalnych, wymagań
dotyczących dojrzałości, klasyfikacji, wielkości i prezentacji) oraz dokumentację towarzyszącą.
III. Wyniki kontroli
Jakość handlowa poszczególnych grup artykułów rolno-spożywczych kształtuje się następująco:
1. W zakresie cech organoleptycznych odnotowano spadek udziału zakwestionowanych partii
w przypadku przetworów mlecznych o 2,5 p.p. (w porównaniu do wyników kontroli z II kw.
2014 r.). Wykryte nieprawidłowości dotyczyły głównie niewłaściwego smaku i barwy.
W przypadku chrzanu, musztardy, majonezów i sosów majonezowych nie stwierdzono
nieprawidłowości w przedmiotowym zakresie.
2. Mniejszy udział liczby partii o niezgodnych z deklaracją parametrach fizykochemicznych
stwierdzono w przypadku majonezów i sosów majonezowych o 3,9 p.p. (w stosunku o wyników
kontroli z I kw. 2012 r.) oraz przetworów mlecznych o 1,7 p.p. (w stosunku o wyników kontroli
z II kw. 2014 r.). Wzrósł natomiast odsetek zakwestionowanych partii napojów spirytusowych
o 3,9 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z III kw. 2013 r.).
W I kw. 2015 r. po raz pierwszy uwzględniono w kontroli oznaczenie parametrów
fizykochemicznych chrzanu (poprzednia kontrola obejmowała wyłącznie znakowanie)
i musztard (produkt nie był wcześniej kontrolowany).
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły m.in.:
- niezgodnej z deklaracją producenta (tj. zawyżonej i zaniżonej) zawartości tłuszczu oraz
obecności mleka krowiego w produkcie kozim – w przypadku przetworów mlecznych,
- obecności niedeklarowanej substancji konserwującej, zaniżenia kwasowości – w przypadku
chrzanu,
- zaniżenia zawartości soli oraz obecności zanieczyszczeń mineralnych – w przypadku
musztardy,
- niezgodnej z deklaracją producenta (tj. zawyżonej i zaniżonej) zawartości tłuszczu, soli,
żółtka jaja, substancji konserwujących– w przypadku majonezów i sosów majonezowych,
- zaniżenia zawartości alkoholu etylowego w stosunku do deklaracji – w przypadku napojów
spirytusowych.
Wystąpienie nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych oraz parametrów
fizykochemicznych wynika z błędów popełnionych podczas procesu produkcyjnego
(np. nieprzestrzegania receptur, stosowania surowców o niewłaściwej jakości). Obecność
niezadeklarowanych surowców jest świadomym fałszowaniem wyrobów gotowych, poprzez
ukrywanie przez producenta rzeczywistego składu produktu.
Z powyższego wynika, że nie wszyscy producenci dokładają należytej staranności, aby uzyskać
produkty o oczekiwanej przez konsumentów jakości.
3. Odsetek partii przetworów mlecznych o niewłaściwych cechach mikrobiologicznych wzrósł
o 2,4 p.p. (w porównaniu do wyników kontroli z II kw. 2014 r.). Stwierdzone nieprawidłowości
dotyczyły braku obecności deklarowanych kultur bakterii fermentacji mlekowej.
4. Udział partii nieprawidłowo oznakowanych zmniejszył się w przypadku:
- chrzanu o 27,4 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z IV kw. 2011 r.),
- majonezów i sosów majonezowych o 15,5 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z I kw.
2012 r.),
- napojów spirytusowych o 2,7 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z III kw. 2013 r.).
Wzrost odsetka partii nieprawidłowo oznakowanych stwierdzono natomiast w przypadku
przetworów mlecznych – o 8,6 p.p. (w porównaniu do wyników kontroli z II kw. 2014 r.).
Ponadto zakwestionowano oznakowanie połowy skontrolowanych partii analogów przetworów
mlecznych oraz niemal jedną piątą partii musztardy poddanych kontroli.
Nieprawidłowości w zakresie znakowania:
- Nazwa i rodzaj produktu, m.in.:
− użycie w nazwie wyrobu seropodobnego sformułowania „...Gouda..." powszechnie
kojarzonego przez konsumentów z serem podpuszczkowym;
− umieszczenie na wyrobie nazwy „... Gouda. Ser topiony w plastrach" sugerującej, że do
jego produkcji użyto sera gouda, podczas gdy w rzeczywistości głównym składnikiem
był ser cheddar;
− użycie nazwy „Owsianka..." na produkcie, którego podstawę stanowi jogurt
z niewielkim dodatkiem płatków owsianych i ziaren owsa);
− zastosowanie nazwy „śliwowica" sugerującej, że wyrób to okowita otrzymana jedynie
ze śliwek, podczas gdy do sporządzenia zacieru zastosowano pastę śliwkową
z dodatkiem rodzynek, co było niezgodne z obowiązującymi przepisami;
− umieszczenie na etykiecie sformułowania sugerującego, że produkt to whisky, podczas
gdy wyrób nie spełniał definicji whisky określonej w przepisach;
− brak nazwy (kategorii) napoju spirytusowego zgodnie z obowiązującymi przepisami;
− stosowanie dwóch wykluczających się nazw dla wyrobu gotowego (np. „...waniliowy
z truskawkami i „... o smaku waniliowym z truskawkami").
- Skład, m.in.:
− brak w wykazie składników wszystkich surowców użytych do produkcji (np. substancji
konserwującej, barwnika);
− brak podkreślenia nazwy składnika powodującego alergie lub reakcje nietolerancji za
pomocą pisma wyraźnie odróżniającego ją od reszty wykazu składników (np. gorczycy,
mleka, lecytyny sojowej);
− użycie sformułowania typu „nie zawiera konserwantów, bez barwników, bez
zagęstników" w oznakowaniu przetworów mlecznych oznakowanych jako „naturalne",
do których z zasady nie wolno dodawać substancji dodatkowych;
− podanie w oznakowaniu jogurtu naturalnego informacji „bez dodatku cukru" w sytuacji,
gdy cukier nie jest niezbędny do wytworzenia przedmiotowego produktu;
− brak informacji odnośnie procentowej zawartości składnika podkreślonego w nazwie lub
kojarzonego z daną nazwą, a także podanie jej niezgodnie z prawdą (np. zawartości
żółtka jaja i tłuszczu w „majonezie");
− podanie składników bez zachowania porządku malejącego według ich masy.
 Ilość, np. podanie na opakowaniu różnych informacji dotyczących ilości nominalnej (na
kubeczku „masa netto 400 g", a na wieczku „400 ml").
 Pochodzenie, np.:
− zamieszczenie na etykiecie napoju spirytusowego opisu sugerującego, że użyte do
produkcji śliwki pochodzą z sadu znajdującego się na terenie jednej z polskich gmin,
podczas gdy faktycznie surowiec był importowany z Mołdawii;
− zastosowanie grafiki przedstawiającej góry oraz określenia odnoszącego się do Tatr
w nazwie wyrobu, podczas gdy zarówno użyte składniki jak i miejsce produkcji wyrobu
nie miały związku z tym rejonem.
- Metody wytwarzania, m.in.:
− podawanie określeń typu „staropolski", „sarmacki" przy braku dokumentów
potwierdzających tradycyjne metody wytwarzania i stosowaniu w procesie produkcji
dodatków i przetworzonych surowców (np. substancji zagęszczających, serwatki
w proszku);
− brak podania w nazwie wyrobu informacji dotyczących zastosowanych procesów
technologicznych (np. parzenia).
Nieprawidłowości dotyczące znakowania wynikają z nieznajomości przepisów, nieprawidłowej
ich interpretacji lub niedostosowania opakowań do nowych (obowiązujących od dnia 13 grudnia
2014 r.) wymagań rozporządzenia nr 1169/2011. Przyczyną może być również celowe działanie
producentów, którzy świadomie wprowadzają w błąd konsumenta poprzez zamieszczanie na
opakowaniu nieprawdziwych informacji.
W odniesieniu do świeżych owoców i warzyw odnotowano wzrost udziału partii
zakwestionowanych w zakresie znakowania o 3,4 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z IV kw.
2014 r.). Zmniejszył się natomiast odsetek partii z nieprawidłowościami w zakresie wymagań
jakościowych o 1,3 p.p. Kontrolowane partie najczęściej kwestionowano w związku z brakiem
informacji o kraju pochodzenia lub podaniem błędnej informacji w tym zakresie. Stwierdzane
nieprawidłowości dotyczyły także umieszczania niepełnych informacji o produkcie w dokumentacji
towarzyszącej lub jej całkowitego braku.
IV. Sankcje
W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy
JHARS:
-wydali 132 decyzje administracyjne, w tym:
− 99 decyzji nakazujących poddanie produktów określonym zabiegom (w tym prawidłowego
oznakowania, ponownego przerobu, przeklasyfikowania),
− 18 decyzji nakładających kary pieniężne na łączną kwotę niemal 29 tys. zł,
− 15 decyzji zakazujących wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych,
- nałożyli 80 grzywien w drodze mandatów karnych na łączną kwotę ponad 17 tys. zł.

Lato to czas obfitości świeżych i pysznych owoców. Pojawiają się truskawki, maliny, borówki i porzeczki, których niezwykłe właściwości znane są od pokoleń. W końcu nie tylko doskonale wyglądają. Mają również niepowtarzalny, orzeźwiający smak i dostarczają witamin i składników mineralnych w najlepszej, naturalnej formie. Właśnie ruszyła kampania pt. „Niezwykłe właściwości zwykłych owoców" zorganizowana przez Związek Sadowników Rzeczpospolitej Polskiej zachęcająca do odkrycia siły, która drzemie w tych małych owocach o wielkiej mocy.